2023: jaar van uitersten voor VDL Groep
Het jaar 2023 is een jaar van uitersten geweest voor VDL Groep, met hoogte- en dieptepunten. Dieptepunten zijn geweest het overlijden van Wim van der Leegte in november, de afbouw van medewerkers bij VDL Nedcar en tegenwind in de divisie Bussen. Wegens incidentele kosten bij de divisie Autoassemblage en operationele tegenwind bij de divisie Bussen is het resultaat van het industriële familiebedrijf met het hoofdkantoor in Eindhoven gedaald. Hoogtepunten zijn geweest de recordomzet in het jaar dat VDL Groep 70 jaar bestaat en de realisatie van het ambitieuze investeringsprogramma waarmee klanten in de groeimarkten van VDL zijn gefaciliteerd.
De gecombineerde jaaromzet is in 2023 uitgekomen op 6,354 miljard euro, een stijging van 10 procent ten opzichte van de jaaromzet van 2022 (5,752 miljard euro). Het nettoresultaat is, met name door eenmalige lasten in 2023, gedaald van 298 miljoen euro naar 82 miljoen euro in 2023. Het genormaliseerde resultaat, exclusief bijzondere baten en lasten, is met 29 miljoen euro gedaald naar 147 miljoen euro. De orderportefeuille bedraagt in week 13 van 2024 (exclusief de divisie Autoassemblage) 1,857 miljard euro, tegen 2,038 miljard euro in week 13 van 2023. Dat is een daling van 9 procent. Het aantal medewerkers is sinds het begin van 2024 gedaald met 272 collega’s naar 14.973 medewerkers (een daling van 1,8 procent).
‘Historisch hoge omzet; resultaat onder druk’
President-directeur Willem van der Leegte: “Doordat in het jaar 2023 veel is goed gegaan, zijn we uitgekomen op een historisch hoge omzet. De situatie bij de divisies Autoassemblage en Bussen trekt een zware wissel op ons resultaat, door de kosten van het sociaal plan bij VDL Nedcar en door uitdagingen bij Bussen. Hierdoor zetten we alle zeilen bij om de investeringen op peil te kunnen houden die door onze klanten in andere activiteiten worden gevraagd. De organische omzetgroei van 2023 is een bevestiging dat onze forse en jarenlange investeringen in innovatie (totaal investeringsprogramma 2023: 229 miljoen euro in panden en overige bedrijfsmiddelen en additioneel 181 miljoen euro in onderzoek & ontwikkeling) overduidelijk effect sorteren. We zijn goed gepositioneerd in onze vijf groeimarkten, Hightech, Mobility, Energy, Infratech en Foodtech, om toegevoegde waarde aan onze klanten te blijven bieden.”
Toeleveringen
De omzet in de divisie Toeleveringen is van 2,411 miljard euro in 2022 gestegen naar 2,733 miljard euro in 2023, een stijging van 13 procent. De inzet op hoogwaardige innovatie en digitalisering, evenals langdurige en stabiele relaties met klanten en andere partners, heeft onze positie verder versterkt. De VDL-toeleverbedrijven slagen er steeds meer in om op het gebied van mechanica, elektronica en software klanten te ontzorgen. Doordat deze werkmaatschappijen in drie continenten zijn gevestigd, zijn ze in staat om klanten wereldwijd lokaal te beleveren zodat minder impact wordt ervaren van geopolitieke ontwikkelingen. De divisie Toeleveringen is winstgevend. De orderportefeuille van Toeleveringen stond in week 13 van 2023 op 927 miljoen euro en bedroeg 920 miljoen euro in week 13 van 2024.
Autoassemblage
De omzet van de divisie Autoassemblage is gegroeid: van 2,085 miljard euro in 2022 naar 2,489 miljard euro in 2023 (een stijging van 19 procent). Met het naderende einde van de productie voor BMW Group is VDL Nedcar als gevolg van werkvermindering door volumedaling op 1 november 2023 overgegaan naar één ploegendienst. Het totaal aantal medewerkers is daarmee gedaald van ongeveer 4.000 (begin 2023) naar ongeveer 2.500 (eind 2023) en naar ruim 450 collega’s (heden). Doordat de afgelopen jaren veel medewerkers zijn getraind - velen hebben bij VDL Nedcar een diploma behaald - heeft een grote groep medewerkers van wie de afgelopen maanden helaas afscheid is genomen reeds een nieuwe baan gevonden. De krapte op de arbeidsmarkt, en de vraag naar technisch onderlegde medewerkers, heeft hieraan bijgedragen. Voormalige medewerkers die nog geen nieuwe baan hebben, kunnen terecht in het zogeheten Werkcentrum en, conform sociaal plan, gebruikmaken van een individueel outplacementtraject.
Het totale productievolume van VDL Nedcar is in 2023 uitgekomen op 120.235 voertuigen (2022: 101.672). VDL Nedcar is verlieslatend. Met het vooralsnog ontbreken van concrete nieuwe voertuigprojecten komt er, in ieder geval voorlopig, na bijna 1,2 miljoen auto’s die sinds 2014 in Born zijn geproduceerd een einde aan het onafhankelijk auto’s bouwen bij VDL Nedcar.
Met de ongeveer 450 collega’s van VDL Nedcar worden gesprekken gevoerd over in hoeverre zij passen bij de verbreding van onze activiteiten in Born, van de assemblage van personenauto’s naar een brede partner in duurzame mobiliteit. De eerste activiteiten van VDL Special Vehicles en het Mobility Innovation Centre (MIC) - het (om)bouwen van speciale voertuigen en de assemblage van batterijpakketten - zijn de eerste contouren van het streven naar enerzijds meer onafhankelijkheid van markt- en geopolitieke ontwikkelingen en anderzijds naar een krachtiger verdienmodel. Het MIC sluit aan op de brede mobiliteitsstrategie van VDL Groep: design, elektrificatie, connectiviteit, autonoom rijden en systemen. De planologische en vergunning-technische mogelijkheden van het terrein in Born bieden ruimtelijke flexibiliteit om nieuwe initiatieven te accommoderen. Met de verbreding van activiteiten wordt eraan gewerkt om de werkgelegenheid in Born de komende jaren weer te laten groeien.
Bussen
De omzet van de divisie Bussen is in 2023 met 33 procent gedaald, van 454 miljoen euro in 2022 naar 304 miljoen euro. De belangrijkste verklaringen hiervoor zijn vertragingen van leveringen door materiaaltekorten voor de nieuw ontwikkelde en in 2023 in serieproductie genomen elektrische stadsbus, de nieuwe generatie VDL Citea. Ook de afbouw en opstart van de voormalige naar de nieuwe productielocatie in Roeselare (België), hebben voor uitdagingen gezorgd. De divisie Bussen is verlieslatend.
Gebaseerd op de orderportefeuille wordt voor 2024 een stijging in omzet verwacht voor de OV-sector. De opschaling van de productie voor de nieuwe generatie VDL Citea zal leiden tot een groot aantal leveringen naar OV-klanten in 2024. Hierdoor zal de nieuwe elektrische stadsbus steeds meer in het Europese straatbeeld zichtbaar zijn. De orderportefeuille van de nieuwe generatie VDL Citea is in 2023 geheel gevuld voor 2024. Hetzelfde geldt voor de productie van de complete range touringcars. Om duurzaamheid en continuïteit voor de lange termijn te waarborgen, wordt substantieel geïnvesteerd in onderzoek en ontwikkeling, onder meer in een nieuw coachplatform. Met een team van software-engineers, ontwikkelaars en testers richt VDL Bus & Coach zich daarnaast op ‘slimme’ mobiliteitsvraagstukken, zoals connectiviteit, energiemanagement, autonoom rijden, mobility as a service en battery as a service waarmee klanten worden ontzorgd en het vervoer van de toekomst duurzamer wordt gemaakt.
De orderportefeuille van Bussen is in de afgelopen 12 maanden gedaald van 490 miljoen euro in week 13 van 2023 naar 453 miljoen euro in week 13 van 2024.
Eindproducten
De VDL-bedrijven die onderdeel uitmaken van de divisie Eindproducten hebben het afgelopen jaar 828 miljoen euro omgezet ten opzichte van 802 miljoen euro in 2022. Deze stijging van 3 procent kan worden verklaard doordat onze bedrijven in deze divisie over de volle breedte goed zijn gepositioneerd. De divisie Eindproducten is winstgevend. De orderportefeuille is in de afgelopen 12 maanden gedaald van 620 miljoen euro in week 13 van 2023 naar 499 miljoen euro in week 13 van 2024.
Vooruitzichten
De omzet van VDL Groep zal in 2024 dalen ten opzichte van de recordomzet van 2023, vooral door de wegvallende omzet bij VDL Nedcar. Exclusief de divisie Autoassemblage is een organische omzetgroei voorzien van tussen 5 tot 10 procent. De verwachting is dat het resultaat iets zal herstellen. De geprognosticeerde investeringen, ongeveer een miljard euro voor de komende drie jaar, zijn fors maar nodig om klanten in de groeimarkten van VDL Groep te blijven faciliteren. Om liquiditeit op orde te houden, zullen scherpe keuzes worden gemaakt. De orderportefeuille van VDL Groep, door de teruglopende vraag uit de markt iets gedaald, staat nog altijd op een hoog niveau.
De hoogwaardige maakindustrie staat zeker in de thuisbasis van VDL Groep, Brainportregio Eindhoven, aan de vooravond van een fikse groeispurt. Tegelijkertijd hebben we te maken met schaarste-vraagstukken, of het nu gaat om talent, ruimte, huisvesting of stroom. Die dienen met vereende krachten gezamenlijk te worden opgelost. Positief is dat het demissionaire kabinet de daad bij het woord heeft gevoegd met een onlangs gecommuniceerde financiële toezegging. Over hoe de Brainportregio met de ontwikkelingen rond die schaalsprong moet omgaan, moeten alle partners in de regio in gesprek blijven én verantwoordelijkheid nemen. Door middel van onze kracht door samenwerking bestaat bij VDL Groep de overtuiging dat we daar met elkaar in zullen gaan slagen.